NATURA JAKO PRZYKŁAD BUDOWY WYBIEGU

Najlepszym miejscem do trzymania żółwi lądowych jest dobrze zaprojektowany wybieg zewnętrzny. Jest to fakt potwierdzony zarówno przez ekspertów, jak i weterynarzy, co nie powinno nikogo dziwić. Żółwie to zwierzęta, które do prawidłowego funkcjonowania potrzebują 3 ważnych czynników: odpowiedniego ciepła, promieniowania UVB oraz właściwej suplementacji wapnia. W naturalnym środowisku czerpią wapń głównie z roślin rosnących na glebach wapiennych, dlatego niezwykle istotne jest, aby w naszym wybiegu miały stały dostęp do tego pierwiastka – na przykład w postaci sepii.

Aby stworzyć optymalne warunki dla żółwi, warto inspirować się klimatem śródziemnomorskim, który charakteryzuje się dużą ilością godzin słonecznych oraz łagodnymi zimami. Niestety, polska wiosna i jesień są chłodne, a zima długa i deszczowa, co nie sprzyja tym gadom. W naturalnych siedliskach żółwie w tym okresie są bardzo aktywne, podczas gdy w naszym klimacie ich metabolizm może znacząco zwolnić, co negatywnie wpływa na ich zdrowie.

Aby zrekompensować te różnice i wydłużyć sezon aktywności żółwi, stosuje się szklarnie wyposażone w dodatkowy sprzęt elektryczny, taki jak promienniki ciepła i lampy UVB. Dzięki temu żółwie mogą osiągnąć optymalne temperatury niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu w okresach przejściowych na wiosnę i jesień. Bez takiego wsparcia zwierzęta przebywające na zewnątrz są narażone na liczne problemy zdrowotne, w tym choroby nerek oraz infekcje wynikające z nadmiernej wilgoci i chłodu.

Dobrze zaprojektowana szk larnia zapewnia żółwiom nie tylko ciepło, ale także odpowiednią wilgotność, naturalne nocne spadki temperatury oraz warunki zbliżone do tych panujących w ich naturalnym środowisku. Dzięki temu mogą rozwijać się zdrowo, prowadząc tryb życia jak najbardziej zbliżony do tego, który prowadziłyby w naturze.

Dlatego, aby pomóc Wam w budowie odpowiedniego wybiegu, strona Z pasji do żółwi chciałaby podzielić się kilkoma cennymi wskazówkami dotyczącymi jego odpowiedniego zaprojektowania i umiejscowienia.

Wybór miejsca

Najważniejszym krokiem jest znalezienie lokalizacji, gdzie słońce jak najwcześniej zacznie nagrzewać teren, na którym powstanie wybieg. Idealnie, jeśli promienie słoneczne będą docierały tam od rana do wieczora, zapewniając żółwiom stały dostęp do ciepła. Jeśli jednak na naszym terenie występują przeszkody, takie jak budynki czy wysokie drzewa, powinniśmy skupić się na takim ustawieniu wybiegu, aby był on wystawiony na poranne słońce. To właśnie ono aktywuje żółwie i pobudza ich metabolizm po chłodnej nocy.

Nie ma konieczności celowego zacieniania części wybiegu – naturalny cień zapewnią odpowiednio dobrane niskie krzewy. Oprócz dawania schronienia przed upałem, stworzą one mikroklimat zbliżony do tego, jaki występuje w naturalnym środowisku tych gadów.

Dla osób, które planują stworzenie wybiegu na balkonie, sytuacja może być nieco bardziej wymagająca. Niestety, nie zawsze mamy możliwość idealnego ustawienia balkonu względem słońca, przez co nasz żółw może nie otrzymywać wystarczającego ciepła i ilości promieni UVB przez cały dzień. W takim przypadku warto rozważyć zastosowanie lamp grzewczych oraz lamp UVB, które uzupełnią braki słonecznego światła i zapewnią żółwiowi odpowiednie warunki termiczne.

Umiejscowienie szklarni

Szklarnia dla żółwi, powinna zostać ustawiona w miejscu, gdzie poranne słońce jak najszybciej zacznie ją nagrzewać. Dzięki temu zapewnimy optymalne warunki termiczne już od wczesnych godzin, co jest kluczowe dla zdrowia i aktywności zwierząt.

Równie istotne jest odpowiednie umiejscowienie wyjścia ze szklarni. Warto zauważyć, że w naturze żółwie same ustawiają swój pancerz w stronę słońca, aby jak najszybciej się ogrzać. Dlatego wyjście ze szklarni powinno być skierowane na południowy -wschód lub wschód – w zależności od tego, kiedy promienie słoneczne zaczynają docierać do naszego wybiegu. Takie rozwiązanie pozwoli żółwiom naturalnie dostosować się do cyklu dnia i cieszyć się optymalną temperaturą już od samego rana. W okresie wiosennym i jesiennym ciepło dla żółwi zapewniamy poprzez dostęp do lampy grzewczej w szklarni.

Jeśli mamy już wstępnie wybrane miejsce na wybieg w naszym ogrodzie i zdecydowaliśmy, gdzie oraz w jakim kierunku stanie szklarnia, warto zastanowić się także nad odpowiednim miejscem do hibernacji żółwia.

W przypadku, gdy mieszkamy w rejonie, gdzie zimowe temperatury spadają do ekstremalnych wartości poniżej zera lub występują inne zagrożenia (np. drapieżniki czy ryzyko zalania), często najlepszym rozwiązaniem jest hibernacja żółwia w lodówce. Oznacza to, że w szklarni nie będzie konieczności kopania dołu hibernacyjnego – wystarczy zapewnienie stabilnej podstawy, która umożliwi żółwiowi swobodne wchodzenie i wychodzenie ze szklarni.

Aby zrobić wejście do szklarni, możemy stworzyć niewielką rampę lub podwyższenie wykonane z kamieni, cegieł czy drewnianych belek. Wysokość powinna być dostosowana do rozmiaru naszego żółwia, tak aby bez problemu mógł z niej wchodzić i wychodzić. Dodatkowo, warto przymocować szklarnię do podstawy – na przykład za pomocą silikonu, kotew lub innych solidnych mocowań. Jest to kluczowe zwłaszcza w porze silnych wichur lub intensywnych opadów deszczu. Dobrze zabezpieczona szklarnia nie tylko przetrwa trudne warunki pogodowe, ale przede wszystkim nie stanowi zagrożenia dla naszego żółwia.

HIBERNACJA W DOLE HIBERNACYJNYM

Jeśli zimy w naszym regionie nie są ekstremalne, możemy zdecydować się na hibernację żółwia w dole hibernacyjnym. Wykopujemy dół o głębokości około 1 metra (dostosowujemy jego głębokość do poziomu zamarzania gruntu w naszej okolicy), a następnie odpowiednio go zabezpieczamy. Aby zapewnić właściwe warunki i ochronę przed zbyt dużą wilgocią, dno dołu wykładamy siatką przeciw kretom – pozwoli to na odpływ wody, jednocześnie zapobiegając dostępowi drapieżników. Na to układamy warstwę żwiru i kamieni, co poprawi drenaż.

Następnie budujemy solidny fundament – może być wykonany z cegieł, krawężników lub wylanego betonu. Od zewnętrznej strony zabezpieczamy go dodatkowo styrodurem, aby zapewnić izolację termiczną i ochronić przed nadmiernym wychłodzeniem. Bardzo ważne jest również to, aby dół był dostosowany do poziomu wejścia do szklarni, tak aby żółw mógł bez problemu do niej wchodzić i wychodzić. Szklarnia powinna być tak samo stabilnie przymocowana do fundamentu, co uchroni ją szczególnie przed drapieżnikami, takimi jak szczury, które zimą często poszukują pożywienia.

SZKLARNIA

Najlepszym rozwiązaniem jest budowa szklarni o bokach o grubości 16 mm. Niestety, w Polsce nie produkuje się jeszcze gotowych modeli o takich parametrach – jeśli chcemy kupić gotową szklarnię, trzeba ją zamówić z zagranicznych stron internetowych. Na szczęście budowa takiej szklarni nie jest skomplikowana i można ją wykonać samodzielnie.

Jako materiał na boki najlepiej wybrać płyty poliwęglanowe, które dobrze przepuszczają światło i zapewniają optymalne warunki cieplne wewnątrz szklarni. Całość można przymocować na drewnianym stelażu, co gwarantuje stabilność konstrukcji. Grubsze płyty poliwęglanowe mają kilka istotnych zalet – sprawiają, że szklarnia jest bardziej wytrzymała i odporna na działanie wiatru, a także dłużej utrzymuje nagromadzone ciepło. W efekcie zmniejszamy koszty ogrzewania szklarni, co ma duże znaczenie w okresach przejściowych.

Innym gotowym rozwiązaniem jest szklarnia dostępna na przykład na stronie febestore.pl Jest odpowiednio duża i wysoka, co pozwala na zamontowanie w niej dodatkowego wyposażenia, takiego jak lampy grzewcze, domek dla żółwia, rośliny czy basenik. Minusem tej szklarni jest jednak cienka konstrukcja, co sprawia, że szybciej traci ciepło. Chociaż też jesteśmy zdania, że lepsza taka szklarnia, niż jej całkowity brak na wybiegu zewnętrznym.

TRUJĄCE ROŚLINY

Planując wybieg dla żółwia, musimy zwrócić szczególną uwagę na roślinność znajdującą się w pobliżu. Niektóre gatunki mogą być dla nich śmiertelnie niebezpieczne.

Trzy najbardziej toksyczne rośliny dla żółwi to:

Cis
Oleander
Azalia

Według opisów naukowych weterynarzy ich spożycie może prowadzić do bardzo szybkiej śmierci żółwia. Dlatego należy szczególnie uważać, aby nie sadzić tych roślin w pobliżu wybiegu i unikać zbierania pokarmu dla żółwia w miejscach, gdzie mogą one rosnąć.

Istnieje także dłuższa lista innych roślin niebezpiecznych dla żółwi, wśród których znajdują się głównie rośliny cebulowe (wszystkie wiosenne kwiaty, takie jak tulipany czy żonkile), naparstnice oraz diffenbachia.

ROZMIAR WYBIEGU

Im większy wybieg, tym łatwiej zaprojektować przestrzeń dostosowaną do potrzeb żółwia. W dużym wybiegu można posadzić różnorodne rośliny, które w małej przestrzeni zostałyby szybko zjedzone.

Warto jednak pamiętać, że bardzo małe żółwie mogą mieć trudności z odnalezieniem się w dużym wybiegu – np. w przestrzeni 4x4 m mogą się zgubić i mieć problemy z dotarciem do szklarni. Małe żółwie potrzebują bardziej kompaktowego środowiska, chociaż żółwie które mają małe wybiegi i widzą granice wybiegu, zmniejsza to ich aktywność i chęć eksploracji. Takie żółwie są również mniej aktywne.

Najlepsza zasada to dostosowanie wielkości wybiegu do wieku żółwia:

Dla młodych żółwi (od 2 lat) odpowiedni wybieg powinien mieć już minimum 2x2 m.
W miarę wzrostu należy go systematycznie powiększać, tak aby dla jednego dorosłego osobnika miał 10-25 m²

OGRODZENIE

Projektując wybieg, często naturalnie myślimy o jego kwadratowym lub prostokątnym kształcie. Jeśli jednak mamy taką możliwość, warto stworzyć nieregularne ogrodzenie – nie tylko wygląda ono bardziej naturalnie i estetycznie, ale także sprawia, że żółwie postrzegają przestrzeń jako większą, co pobudza ich chęć do eksploracji.

Rogi i narożniki wybiegu to miejsca, które żółwie często wykorzystują do prób ucieczki. W przypadku prostokątnego wybiegu musimy więc dodatkowo je zabezpieczyć. Żółwie są prawdziwymi mistrzami ucieczek – jeśli mają możliwość wspięcia się na dwie kończyny i dosięgnięcia szczytu ogrodzenia, na pewno spróbują się wydostać.

Ogrodzenie powinno być nieprzezroczyste, aby żółw nie widział, co znajduje się za nim, co zmniejszy jego chęć ucieczki.

Takie ogrodzenie można zbudować z palisad ogrodowych (rollbordery), gazonów ogrodowych, zwykłych dużych cegieł bądź drewnianych impregnowanych desek. Ogrodzenie powinno być na tyle wysokie by żółwie nie mogły się z niego wydostać. Ogrodzenie dla żółwi europejskich można wkopać na 15-20 cm głębokości, dla żółwi stepowych nieco głębiej 25-30 cm.

Żółwie nigdy nie kopią na otwartej przestrzeni, a przede wszystkim w pobliżu różnych roślin. Dlatego unikamy sadzenia roślin blisko ogrodzenia.

Nic najlepiej nie da nam wizji budowania wybiegu jak dobry przykład. Dlatego chcielibyśmy przedstawić kluczowe elementy na które należy zwrócić uwagę projektując wybieg zewnętrzy.

1. Szklarnia – serce wybiegu

Szklarnia to absolutna podstawa wybiegu. To właśnie ona pozwala nam kontrolować temperaturę i stworzyć odpowiednie warunki dla żółwia przez cały sezon. Bez niej nie możemy trzymać żółwia na zewnątrz przez cały rok, ponieważ temperatura w naszym klimacie jest zbyt zmienna. W szklarni montujemy dodatkowe ogrzewanie, aby zapewnić stabilne warunki, zwłaszcza wiosną i jesienią.

2. Struktura wybiegu – nieregularny teren

Wybieg nie musi być wcale płaski jak pustynia! W naturze żółwie często występują na terenach górzystych i kamienistych. Wprowadzenie lekkich wzniesień, pagórków i nierówności ma kilka zalet:

zapewnia żółwiom dodatkowy ruch i pomaga im w spalaniu kalorii,
wzmacnia ich mięśnie i wspomaga rozwój,
żółw nie widzi drugiego końca wybiegu, a przy tym wydaje się być on większy i bardziej interesujący do eksplorowania przez żółwia

3. Kryjówki – cień i ochrona

Dodatkowe kryjówki na arenie zewnętrznym są istotnym elementem wybiegu, ponieważ dają żółwiowi możliwość schowania się przed nadmiernym słońcem i odpoczynku w cieniu. Jednak jesienią należy je usuwać lub przenosić żółwia które nie trafiają same do szklarni, by uniknąć przedwczesnej hibernacji. Spadająca liczba godzin słonecznych i niższe temperatury mogą skłonić żółwia do zbyt wczesnej hibernacji.

Aby przedłużyć aktywny sezon, w szklarni powinniśmy zapewnić ogrzewanie i temperaturę powyżej 12°C. Większość żółwi europejskich hibernuje dopiero w grudniu, więc do tego czasu powinniśmy symulować warunki letnie.

4. Przeszkody – aktywizacja żółwia

Wybieg powinien zawierać elementy, które zmuszą żółwia do ruchu. Mogą to być:

kamienie,
kłody drewna, większe gałęzie
małe pagórki

Żółwie chętnie się wspinają lub obchodzą przeszkody, co naturalnie zwiększa ich aktywność i poprawia kondycję.

5. Naturalna przekąska

Marzeniem każdego właściciela żółwia jest mieć taki wybieg by żółwie mogły się na nim same żywić. Dlatego warto sadzić na nim rożne jadalne rośliny polne. Na wybiegu można sadzić też małe smakołyki dla żółwi jak np. ketmia (hibiskus). Po przekwitnięciu jego kwiaty spadają na ziemię, a żółwie mogą je podjadać. Opadłe kwiaty mają mniej cukrów niż świeże, co czyni je zdrowszym wyborem.

Inne polecane piękne krzaczki to krzewuszka bądź czystek który również spotykany jest w naturalnym siedlisku żółwi.

6. Rośliny dające cień i mikroklimat

Warto posadzić wiele roślin, które stworzą mikroklimat i zapewnią cień, ale które żółwie niechętnie jedzą. Doskonałym przykładem jest sadzenie roślin śródziemnomorskich jak lawenda. Nie znamy żółwia, który by ją jadł, ale jednocześnie uwielbiają przesiadywać w jej pobliżu. Aby lawenda dobrze służyła jako osłona, należy ją regularnie przycinać. Inne odpowiednie rośliny spełniające tę funkcję to:

7. Żwirowanie wybiegu– klucz do prawidłowego podłoża

Tutaj nie chodzi nam wcale o ozdobę, a przede wszystkim o zapewnienie ciepłych miejsc które z łatwością będą przepuszczały wodę. Warto zastosować miejsca na wybiegu które posypiemy mieszanką żwiru i piasku, co zapewni:

szybsze odprowadzanie wody po deszczu,
cieplejsze podłoże,
naturalne ścieranie pazurów.

Jak widzimy na głównym zdjęciu, na całym wybiegu nie ma zbyt dużej ilości traw. Wiemy, że żółwie mają praktycznie cały czas kontakt swoim pancerzem z zimną i wilgotną glebą. Dlatego regularne żwirowanie jest ważnym procesem, który należy przeprowadzać praktycznie co roku. Żwir z czasem będzie osiadał w glebie, co spowoduje, że po kilku latach uzyskamy naprawdę odpowiednie podłoże dla żółwi.

Proces ten polega na wymieszaniu zwykłego żwiru z piaskiem i wysypaniu go na wybiegu. Dzięki temu gleba będzie szybciej wchłaniać wodę podczas intensywnych opadów, które często występują w Polsce. Dodatkowo wybieg będzie akumulował więcej ciepła, co korzystnie wpłynie na żółwie. W naturalnym środowisku tych gadów często występują tereny kamieniste, dlatego takie podłoże będzie dla nich bardziej przyjazne, zwłaszcza dla żółwi stepowych, które preferują suche środowisko.

Dodatkowo kamienie też pomagają w ścieraniu pazurów.

8. Miejsce do składania jaj

Samice żółwi mogą składać jaja nawet bez obecności samca. Aby uniknąć problemów zdrowotnych, warto przygotować dla nich odpowiednie miejsce nawet jeśli nie zamierzamy rozmnażać żółwi:

gleba wymieszana z piaskiem,
głębokość odpowiadająca czterokrotnej wysokości pancerza,
miejsce nasłonecznione,
otoczenie kamieniami dla dodatkowego ciepła,
opcjonalnie rośliny utrzymujące dodatkowo wilgoć

W okresie składania jaj można lekko zwilżać to miejsce ciepłą wodą, by ułatwić dla żółwia wybór odpowiedniego miejsca.

Dostęp do świeżej wody pitnej

Nawet jeśli istnieje przekonanie, że żółwie nie piją zbyt dużo wody, to każde żywe stworzenie musi mieć do niej stały dostęp.

Najlepiej sprawdzają się tutaj gliniane doniczki lub podstawki, ponieważ mają szorstką powierzchnię, która zapewnia żółwiom lepszą przyczepność. Dla młodych żółwi, aby zapobiec ryzyku przewrócenia się i utopienia, warto włożyć do baseniku różnej wielkości kamienie, co widać na dwóch zdjęciach po lewej stronie. Kamienie mogą posłużyć jako podpory, po których żółw będzie mógł się łatwo wydostać.

Miejsce do kąpieli powinno być na tyle duże, aby cały żółw mógł się w nim swobodnie zmieścić, lecz nie powinno być zbyt głębokie. Nikogo nie powinno dziwić, że podczas kąpieli żółwie często oddają mocz i kał – jest to zupełnie naturalne zachowanie. Z tego powodu wodę w baseniku należy wymieniać codziennie.

Na wybiegu zewnętrznym nie musimy kąpać żółwi tak, jak robimy to w terrarium u chorych żółwi. Dzięki dostępowi do naturalnego światła, zmiennych warunków atmosferycznych oraz możliwości samodzielnego nawadniania się, żółwie mogą lepiej regulować swoją gospodarkę wodną.

Bezpieczeństwo na wybiegu

W zależności od miejsca, w którym będziemy budować nasz wybieg zewnętrzny, musimy określić, jak duże jest ryzyko ataku ze strony innych zwierząt. W okresie letnim jednym z najczęstszych powodów okaleczeń żółwi, według weterynarzy, są ataki psów oraz ptaków, zwłaszcza srok i innych ptaków krukowatych.

Nawet jeśli nasz pies wydaje się być przyjaźnie nastawiony, nie powinniśmy ryzykować jego kontaktu z żółwiem. Instynkt łowiecki może się uaktywnić w najmniej oczekiwanym momencie, a nawet ciekawski pies może niechcący zranić żółwia, przewracając go lub gryząc. Podobnie jest z ptakami – choć na pierwszy rzut oka mogą wydawać się niegroźne, to w rzeczywistości potrafią porwać lub okaleczyć mniejsze żółwie.

Dlatego szczególnie w przypadku młodych żółwi zaleca się budowę dodatkowej ochrony od góry. Może to być metalowa siatka lub zwykła siatka przeciw ptakom, która jednocześnie zabezpieczy wybieg przed drapieżnikami, a jednocześnie nie ograniczy dostępu do światła słonecznego.

Jeśli chodzi o zabezpieczenie wybiegu od strony gruntu, wkopanie siatki na całej powierzchni może być bardzo trudnym, czasochłonnym i drogim zadaniem, zwłaszcza jeśli wybieg jest duży. Niemniej jednak, przy zachowaniu odpowiednich warunków – takich jak zabezpieczona szklarnia, odpowiednio duży teren oraz właściwe ogrodzenie – nie jest konieczne zabezpieczanie całej powierzchni wkopaną siatką.

W praktyce najważniejsze jest zabezpieczenie kluczowych obszarów, takich jak narożniki i okolice ogrodzenia, ponieważ to właśnie tam żółwie często próbują się podkopać lub wydostać. Dlatego przypominamy by nie sadzić roślin blisko ogrodzenia. Jeśli w okolicy występują drapieżniki, np. lisy, kuny warto wkopać ogrodzenie przynajmniej na głębokość 30–40 cm w dół która skutecznie uniemożliwi podkopanie się pod barierą.

Dodatkowym rozwiązaniem może być też zastosowanie naturalnych przeszkód, np. większych kamieni lub właśnie żwirowanie wybiegu blisko ogrodzenia. Takie zabezpieczenie nie tylko utrudni żółwiom kopanie, ale zapewni ciepłe i suche miejsca.

Dzięki odpowiednio dobranym zabezpieczeniom możemy zapewnić naszym żółwiom bezpieczne i komfortowe warunki, jednocześnie unikając nadmiernie skomplikowanych rozwiązań.

Nawet jeśli czasami wydaje nam się, że żółw uciekł z wybiegu, zanim wpadniemy w panikę, warto dokładnie przeszukać najbliższą okolicę – szczególnie w pobliżu krzewów i innych zacienionych miejsc.

Zamiast kopać na otwartej przestrzeni, wolą zakopywać się przy naturalnych przeszkodach, takich jak gęsta roślinność. Czasami zdarza się, że zakopią się tak głęboko, że trudno je dostrzec na pierwszy rzut oka – szczególnie w miękkiej, luźnej ziemi.

Dobrym nawykiem jest regularne sprawdzanie wybiegu i obserwowanie, gdzie żółw najczęściej przebywa w ciągu dnia. Jeśli podejrzewamy, że się ukrył, warto delikatnie poruszyć ziemię w tych miejscach lub zwrócić uwagę na niewielkie zagłębienia, które mogą zdradzać jego kryjówkę.

Czy to na pewno odpowiedni wybieg?

Niestety, czasami zdarzają się sytuacje, w których żółwie są wystawiane na pełne słońce bez możliwości schronienia się w cieniu lub odpowiedniego wygrzania się na właściwym podłożu. Bywa też, że właściciele, których wybiegi nie są jeszcze do końca gotowe, wynoszą żółwie na zewnątrz, by choć przez chwilę mogły cieszyć się promieniami słońca. Niestety często zapominamy, że wiosną ziemia jest jeszcze bardzo zimna i mamy duże różnice temperatur co może prowadzić do przeziębień i innych problemów zdrowotnych.

Żółwie powinny trafiać na wybieg dopiero wtedy, gdy jest on w pełni przygotowany – zapewniając im zarówno ciepło, jak i odpowiednie warunki do funkcjonowania. W przeciwnym razie ryzykujemy ich zdrowiem, zamiast im pomagać.

Dodatkowym zagrożeniem mogą być małe szklarnie, które – jak widzimy na zdjęciu – potrafią nagrzewać się do bardzo wysokich temperatur, zwłaszcza w słoneczne dni. Jeśli nie zapewnimy w nich odpowiedniej wentylacji (otwieranie dachu szklarni bądź używanie automatycznego otwieracz do okien który działa bez prądu) może to doprowadzić do przegrzania żółwia, a w skrajnych przypadkach nawet do udaru cieplnego.

Dlatego każda szklarnia powinna być na tyle przestronna, aby pomieścić nie tylko żółwia, ale także lampę grzewczą, domek, basen oraz rośliny zapewniające cień i utrzymujące odpowiedni mikroklimat. Dlatego dobrze jest wyposażyć szklarnię w możliwość regulowania temperatury, np. poprzez uchylne okna czy osłony przeciwsłoneczne, które pozwolą uniknąć niebezpiecznych zbyt wysokich temperatur.